Hùng tước xỉ

 

Tên khoa học Passer montanus malaccensis Dubois.

Thuộc họ Sẻ Ploceidae.

Con chim sẻ cho ta vị thuốc mang tên bạch đinh hương, còn có tên ma tước phần, hùng tước xỉ là phân khô của con chim sẻ.

Mô tả: Chim sẻ là loài chim định cư rất phổ biến ở nước ta. Sẻ thường làm tổ tập đoàn, nhưng cũng nhiều lúc gặp sẻ làm tổ riêng. Có thể tìm thấy sẻ ở dưới mái nhà, khe tường, trong các ống tre ở mái nhà, trong hốc cây trên cây cau, cây dừa đôi khi ở khe núi đá. Tổ sẻ làm cách mặt đất khoảng 2-25m, vật liệu xây tổ là rơm, cỏ, lá khô, sợi thực vật, vụn vải... Cả đôi chim sẻ đực và cái đều tham gia làm tổ, mỗi năm sẻ đẻ 3 lứa, thời gian ấp trứng của sẻ là 12-15 ngày, sau lúc nở 13-14 ngày chim non rời tổ và được chim chim bố mẹ  mớm mồi thêm 4-6 ngày nữa, sau đó sống tự lập được. Thức ăn của chim sẻ thay đổi tuỳ theo mùa nhưng chủ yếu là các hạt thực vật, vào mùa hè chim sẻ ăn một lượng côn trùng đáng kể.

Phân bố:  ở miền Bắc nước ta tỉnh nào cũng có, thành phố cũng như nông thôn. Phân chim sẻ có thể lấy quanh năm, loại bỏ đất cát, phơi hay sấy khô làm thuốc, phân chim sẻ hình trụ nhỏ, hai đầu hơi tù, có khi hơi cong queo, thường dài 5-8mm, đường kính 1-2mm, mặt ngoài màu tro trắng hay tro nâu, chất dòn, dễ gẫy, vết gẫy màu nâu hơi lổn nhổn, mùi hơi tanh.

Công dụng: Phân chim sẻ được dùng làm thuốc từ lâu đời, theo tài liệu cổ phân chim sẻ có vị đắng tính ôn, hơi có độc, có tác dụng tiêu tích ứ, trừ trướng, sáng mắt, tuống trong chữa tích tụ, sán khí, dùng ngoài chữa mắt có màng mộng, ung nhọt.

Hiện nay thường dùng chữa bệnh vàng da với liều 3-6g, dùng ngoài không kể liều lượng.

chữa đau mắt có màng che đồng tử: Hoà phân chim sẻ với sữa người, nhỏ vào mắt.

Ung nhọt không vỡ nghiền phân chim sẻ với nước bôi lên đầu nhọt

Cổ họng sưng đau: 20 hạt phân chim sẻ, trộn với đường cát trắng, viên thành ba viên gói vào miếng lụa ngậm trong miệng