Cây lá tiết dê

Còn gọi là dây mối tròn, cây mối nám.

Tên khoa học Cissampelos pareira L.

Thuộc họ tiết dê Menispermaceae.

Mô tả: là một dây leo bằng thân quấn. Lá mọc so le, có cuống dài, hình tim, mặt dưới có lông mịn. Hoa mọc ở kẽ lá gồm hoa đực và hoa cái riêng; cụm hoa đực mọc thành ngù, có cuống, cụm hoa cái là xim phân đôi, không cuống. Quả hạch, hình cầu dẹt, khi chín màu đỏ.

Phân bố: Cây mọc hoang khắp nơi ở vùng đồng bằng và miền núi.

Công dụng và liều dùng: Theo kinh nghiệm dân gian, lá tiết dê được coi như một vị thuốc “mát” có tác dụng chữa những trường hợp “nóng” như sốt, tiểu tiện khó khăn, nước tiểu vàng, đái buốt, đái rắt, đái ra máu, nóng ruột, sôi bụng, táo bón, kiết  lỵ. Dạng dùng thông thường là thạch ăn cho mát theo cách làm sau: Lấy chừng 50-100g lá tươi già, loại bỏ lá non, lá sâu, rửa sạch (cần nhẹ tay, tránh làm rách lá). Để ráo nước, rồi cho vào chậu sạch, đổ một lít nước đun sôi để nguội. Vò mạnh cho nát lá chừng 15-20 phút. Lọc nhanh bằng vải  màn, tốt nhất là bằng rây. Hớt hết bọt nổi ở trên, rồi để yên cho đông đặc. Thời gian đông đặc khoảng 4-6 giờ. Thạch tiết dê có màu xanh lá cây, ăn thơm, ngon, mát và lạ miệng. Khi dùng, lấy một phần thạch trộn với một phần nước đường (đường trắng 300g nấu với nửa lít nước, đun sôi 5-10 phút cho tan hết đường, lọc, để nguội, thêm vài giọt tinh dầu chuối hoặc ngâm mấy bông hoa nhài cho thơm, khuấy đều).

Có thể dùng riêng lá tiết dê hoặc trộn với lá găng trắng  (lá này cũng cho thạch) với lượng bằng nhau. Cách chế thạch cũng như trên.

Do tính dược mát, nên lá tiết dê còn chữa đau mắt đỏ bằng cách lấy lá tươi rửa sạch, nhúng qua nước đun sôi để nguội, rồi giã nát, gói vào vải xô sạch, đắp lên mắt, ngày 2 lần.