THERALENE

THERALENE
XNLD RHÔNE POULENC RORER
[AVENTIS PHARMA]
viên bao phim dễ bẻ 5 mg : hộp 50 viên.
xirô 2,5 mg/5 ml : chai 90 ml và 125 ml.
THÀNH PHẦN
    DƯỢC LỰC
Thuốc kháng histamine đường uống.
Alimémazine là một thuốc kháng histamine H₁ thuộc nhóm phénothiazine, có các đặc tính như sau :
- tác dụng an thần ở liều thông thường do tác động kháng histamine và ức chế adrénaline ở thần kinh trung ương ;
- tác dụng kháng cholinergic gây tác dụng ngoại ý ở ngoại biên ;
- tác dụng ức chế adrénaline ở ngoại biên có thể ảnh hưởng đến động lực máu (có thể gây hạ huyết áp tư thế).
Các thuốc kháng histamine có đặc tính chung là đối kháng, do đối kháng tương tranh ít nhiều mang tính thuận nghịch, với tác dụng của histamine, chủ yếu trên da, mạch máu và niêm mạc ở kết mạc, mũi, phế quản và ruột.
DƯỢC ĐỘNG HỌC
Các số liệu về dược động học của alimémazine hiện còn chưa được đầy đủ.
Các thuốc kháng histamine nói chung có những đặc tính về dược động như sau :
- khả dụng sinh học ở mức độ trung bình ;
- chuyển hóa thuốc tương đối mạnh tạo ra nhiều sản phẩm chuyển hóa, điều này giải thích tại sao phần thuốc không bị chuyển hóa chỉ chiếm một nồng độ rất thấp trong nước tiểu ;
- thời gian bán hủy dao động, thường là kéo dài, cho phép dùng một liều duy nhất trong ngày ;
- các phân tử thuốc tan trong lipid do đó thể tích phân phối thuốc cao.
CHỈ ĐỊNH
Mất ngủ (thỉnh thoảng hoặc tạm thời).
Điều trị triệu chứng các biểu hiện dị ứng khác nhau : viêm mũi theo mùa hoặc không theo mùa, viêm kết mạc, mề đay.
Điều trị triệu chứng ho khan gây khó chịu, nhất là ho về đêm.
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Tuyệt đối :
- Quá mẫn cảm với thuốc kháng histamine.
- Trẻ em dưới 6 tuổi (đối với dạng viên).
- Có tiền sử bị giảm bạch cầu hạt liên quan đến dẫn xuất phénothiazine.
- Có nguy cơ bị bí tiểu liên quan đến rối loạn niệu đạo tuyến tiền liệt.
- Có nguy cơ bị glaucome góc đóng.
Tương đối :
- Sultopride (xem Tương tác thuốc).
- Phụ nữ có thai (3 tháng đầu) hay cho con bú (xem Lúc có thai và Lúc nuôi con bú).
CHÚ Ý ĐỀ PHÒNG và THẬN TRỌNG LÚC DÙNG
Chú ý đề phòng :
Lưu ý rằng trong thành phần của dạng xirô có chứa alcool.
Do hiện nay người ta còn giả định rằng phénothiazine có thể là một yếu tố trong những trường hợp đột tử ở nhũ nhi, không nên sử dụng thuốc này cho trẻ dưới 1 tuổi.
Trong điều trị chứng mất ngủ :
Nếu bị mất ngủ, cần tìm hiểu nguyên nhân gây mất ngủ. Nếu đã dùng thuốc trên 5 ngày mà vẫn còn bị mất ngủ thì nên nghi rằng có một bệnh lý tiềm ẩn, và cần phải đánh giá lại việc điều trị.
Trong điều trị các biểu hiện dị ứng :
Nếu sau một thời gian điều trị mà các triệu chứng dị ứng vẫn còn hoặc nặng lên (khó thở, phù, sang thương da...) hoặc có những dấu hiệu có liên quan đến nhiễm virus, cần phải đánh giá lại việc điều trị.
Trong điều trị chứng ho :
Trường hợp ho có đàm cần phải để tự nhiên vì là yếu tố cơ bản bảo vệ phổi-phế quản.
Trước khi kê toa thuốc chống ho, cần tìm nguyên nhân gây ho để có điều trị đặc hiệu, nhất là hen phế quản, viêm phế quản mạn tính, giãn phế quản, tắc nghẽn phế quản, ung thư, nhiễm trùng phế quản-phổi, suy thất trái, thuyên tắc phổi, tràn dịch màng phổi.
Nếu ho không giảm khi dùng theo liều thông thường, không nên tăng liều mà cần khám lại tình trạng lâm sàng của bệnh nhân.
Thận trọng lúc dùng :
Dạng viên được dành cho người lớn và trẻ em trên 6 tuổi.
Cần tăng cường theo dõi (lâm sàng và điện não đồ) ở bệnh nhân bị động kinh do các dẫn xuất phénothiazine có thể làm giảm ngưỡng gây động kinh.
Thận trọng khi chỉ định alimémazine cho :
- bệnh nhân lớn tuổi có khả năng cao bị hạ huyết áp tư thế, bị chóng mặt, buồn ngủ ; bị táo bón kinh niên (do có nguy cơ bị tắc ruột liệt) ; bị sưng tuyến tiền liệt ;
- bệnh nhân bị bệnh tim mạch do các dẫn xuất phénothiazine có thể gây nhịp tim nhanh và hạ huyết áp ở một số người ;
- bệnh nhân bị suy gan và/hay suy thận nặng, do có nguy cơ tích tụ thuốc.
Trường hợp dùng thuốc cho trẻ em, cần phải biết chắc là trẻ không bị hen phế quản hay bị hồi lưu dạ dày - thực quản trước khi kê toa thuốc ho.
Tuyệt đối tránh uống rượu hay các thuốc có chứa rượu trong thời gian điều trị.
Do các dẫn xuất phénothiazine có thể gây cảm quang, tránh phơi nắng trong thời gian điều trị.
Trường hợp bệnh nhân bị tiểu đường hay phải theo chế độ ăn kiêng ít đường, nên lưu ý đến hàm lượng saccharose trong thành phần của dạng xirô.
Lái xe và vận hành máy móc :
Cần thông báo cho người phải lái xe hay vận hành máy móc về khả năng bị buồn ngủ khi dùng thuốc, nhất là trong thời gian đầu.
Hiện tượng này càng rõ hơn nếu dùng chung với các thức uống hay các thuốc khác có chứa rượu.
Nên bắt đầu điều trị các biểu hiện dị ứng vào buổi tối.
LÚC CÓ THAI và LÚC NUÔI CON BÚ
Lúc có thai :
Khảo sát về tác dụng gây dị dạng :
Không có số liệu đáng tin cậy về tác dụng gây quái thai trên động vật.
Hiện nay chưa có những số liệu xác đáng để đánh giá khả năng gây dị dạng hay độc cho phôi thai của alimémazine khi dùng trong thai kỳ.
Khảo sát về độc tính trên phôi thai :
Ở trẻ sơ sinh có mẹ được điều trị dài hạn với liều cao các thuốc có đặc tính kháng cholinergic, các dấu hiệu về tiêu hóa có liên quan đến tác dụng atropinic (căng bụng, tắc ruột phân su, chậm đi tiêu phân su, nhịp tim nhanh, rối loạn thần kinh...) hiếm khi được ghi nhận.
Dựa trên các dữ liệu trên, không nên uống thuốc này trong 3 tháng đầu của thai kỳ, những tháng tiếp theo có thể kê toa nhưng khi nào thật cần thiết và chỉ sử dụng ngắn hạn trong 3 tháng cuối thai kỳ.
Nếu có uống thuốc này vào cuối thai kỳ, cần phải theo dõi một thời gian các chức năng thần kinh và tiêu hóa của trẻ sơ sinh.
Lúc nuôi con bú :
Không biết alimémazine có được bài tiết qua sữa mẹ hay không. Tuy nhiên do thuốc có tác dụng an thần hoặc gây kích động ở trẻ, hơn nữa các dẫn xuất phénothiazine có thể gây ngưng thở cho trẻ, do đó không nên dùng thuốc khi cho con bú.
TƯƠNG TÁC THUỐC
Cho cả dạng viên và dạng xirô :
Không nên phối hợp :
- Alcool : rượu làm tăng tác dụng an thần của thuốc kháng histamine H₁. Việc giảm tập trung và tỉnh táo có thể gây nguy hiểm khi lái xe hay vận hành máy móc. Tránh uống rượu và các thức uống có chứa rượu trong thời gian dùng thuốc.
- Sultopride : có nguy cơ tăng rối loạn nhịp thất, nhất là nguy cơ gây xoắn đỉnh, do phối hợp các tác dụng điện sinh lý.
Nên lưu ý khi phối hợp :
- Các thuốc ức chế thần kinh trung ương khác (thuốc giảm đau và chống ho họ morphine, thuốc chống trầm cảm có tác dụng an thần, thuốc ngủ nhóm benzodiazépine, nhóm barbiturate, clonidine và các thuốc cùng họ, thuốc ngủ, méthadone, thuốc an thần kinh, thuốc giải lo) : tăng ức chế thần kinh trung ương. Việc giảm tập trung và tỉnh táo có thể gây nguy hiểm khi lái xe hay vận hành máy móc.
- Atropine và các thuốc có tác động atropinic (thuốc chống trầm cảm nhóm imipramine, thuốc chống liệt rung có tác động kháng cholinergic, thuốc chống co thắt có tác động atropinic, disopyramide, thuốc an thần kinh nhóm phénothiazine) : tăng các tác dụng ngoại ý atropinic như gây bí tiểu, táo bón, khô miệng.
Cho dạng xirô :
Không nên phối hợp :
- Disulfirame ; céfamandole, céfopérazone, latamoxef (kháng sinh nhóm céphalosporine) ; chloramphénicol (kháng sinh nhóm phénicol) ; chlorpropamide, glibenclamide, glipizide, tolbutamide (sulfamide hạ đường huyết) ; griséofulvine (kháng nấm) ; métronidazole, ornidazole, secnidazole, tinidazole (nitro-5-imidazole) ; kétoconazole (kháng nấm nhóm azole) ; procarbazine (kìm tế bào) : các thuốc này có thể gây phản ứng antabuse với alcool (nóng bừng, đỏ người, nôn, nhịp tim nhanh). Tránh uống rượu và các thức uống hay thuốc có chứa rượu.
TÁC DỤNG NGOẠI Ý
Các đặc tính dược lý của alimémazine cũng là nguyên nhân của một số tác dụng ngoại ý với nhiều mức độ khác nhau và có hay không có liên quan đến liều dùng (xem Dược lực) :
Tác dụng trên thần kinh thực vật :
- thiu thiu hoặc buồn ngủ, nhất là vào thời gian điều trị đầu ;
- tác động kháng cholinergic làm khô niêm mạc, rối loạn điều tiết, giãn đồng tử, tim đập nhanh, nguy cơ bí tiểu ;
- hạ huyết áp tư thế ;
- rối loạn cân bằng, chóng mặt, giảm trí nhớ hoặc khả năng tập trung ;
- mất điều hòa vận động, rung rẩy, thường xảy ra hơn ở người lớn tuổi ;
- lẫn, ảo giác ;
- hiếm hơn, chủ yếu ở nhũ nhi, có thể gây kích động, cáu gắt, mất ngủ.
Phản ứng quá mẫn cảm :
- nổi ban, eczema, ngứa, ban xuất huyết, mề đay ;
- phù, hiếm hơn có thể gây phù Quincke ;
- sốc phản vệ ;
- cảm quang.
Tác dụng trên máu :
- giảm bạch cầu, giảm bạch cầu trung tính ;
- giảm tiểu cầu ;
- thiếu máu huyết giải.
LIỀU LƯỢNG và CÁCH DÙNG
Viên nén : dành cho người lớn và trẻ em trên 6 tuổi.
Xirô : dành cho người lớn và trẻ em trên 12 tháng, khi dùng nên sử dụng dụng cụ lường có khắc vạch 2,5 ml, 5 ml và 10 ml.
Kháng histamine, trị ho :
Điều trị triệu chứng ngắn hạn (vài ngày).
Có thể lặp lại liều dùng nhưng không quá 4 lần trong ngày.
Trường hợp điều trị ho, nên uống thuốc vào thời điểm thường xảy ra cơn ho.
- Người lớn : mỗi lần 5-10 mg, tương đương mỗi lần uống 1-2 viên hay 10-20 ml xirô.
- Trẻ em trên 6 tuổi (khoảng 20 kg) : 0,125-0,250 mg/kg/lần, tương đương mỗi lần uống 1/2-1 viên.
- Trẻ em, nhũ nhi trên 12 tháng tuổi : 0,125-0,250 mg/kg/lần, tương đương mỗi lần uống 0,25-0,5 ml xirô/kg.
Nên ưu tiên uống thuốc vào buổi chiều tối do alimémazine có thể gây buồn ngủ.
Trị chứng mất ngủ :
Uống thuốc trước khi đi ngủ.
- Người lớn : 5-20 mg, tương đương với 1-4 viên hay 10-40 ml xirô.
- Trẻ em trên 6 tuổi : 0,25-0,5 mg/kg, tương đương với :
- trẻ từ 20-40 kg (6-10 tuổi) : 1 viên ;
- trẻ từ 40-50 kg (10-15 tuổi) : 2 viên.
- Trẻ em trên 3 tuổi : 0,25-0,5 mg/kg, tương đương với 0,5-1 ml xirô/kg
QUÁ LIỀU
Dấu hiệu quá liều alimémazine : co giật (nhất là ở nhũ nhi và trẻ em) ; rối loạn nhận thức, hôn mê.
Điều trị triệu chứng ở bệnh viện.