Thứ bảy, Ngày 20 / 04 / 2024 Thời tiết
Trang chủ >> Kiến thức y học
Đông y
Tây y
Đông Tây y kết hợp
Bài viết
Tra Bệnh theo vần

A Ă Â B C D Đ E Ê F G H I J K L M N O Ô Ơ P Q R S T U Ư V W X Y Z

Bệnh ghẻ ( Scabies , Gale )

Bệnh ghẻ ( Scabies , Gale )
Bệnh Da và hoa liễu HVQY
 
Thuộc nhóm bệnh ngoài da do ký sinh trùng , côn trùng gây nên 
( Dermatozoonotic ).
1 - Đại cư­ơng .
Bệnh ghẻ là một trong 4 bệnh ngoài da phổ biến nhất trong quân đội, (nấm da, ghẻ , eczema , viêm da mủ ) ,đứng thứ 2 sau nấm da.
- Theo điều tra cơ cấu bệnh ngoài da của Bộ môn Da liễu HVQY(1992 - 1994 ) ở 13 đơn vị , quân binh chủng nhà trường và các mùa trong năm cho thấy :
Trong số 5663 quân số khám :
Có 2634 bị bệnh ngoài da chiếm 46,51 % quân số.
Trong đó : 
+ Nấm da 983 chiếm 37,31 % BND.
+ Ghẻ 347 chiếm 13,17 % BND.
-Bệnh ghẻ là một bệnh ngoài da gây ngứa,do ngứa gãi gây nhiễm khuẩn thứ phát và có thể gặp biến chứng viêm cầu thận. Nếu không đ­ược chẩn đoán và điều trị đúng đắn,bệnh kéo dài,ngứa gãi gây mất ngủ,suy nh­ược thần kinh,mặt khác bệnh có thể lây lan trong gia đình, tập thể có khi thành dịch đòi hỏi phải giải quyết. Cũng như­ một số BND khác, bệnh ghẻ không gây chết ngư­ời nh­ưng ảnh h­ưởng tới sức khoẻ, lao động , học tập, công tác.
2- Căn nguyên và dịch tễ .
Tác nhân gây bệnh: Do ký sinh trùng ghẻ (Sarcoptes scabiei hominis). Bệnh do ghẻ cái gây nên là chủ yếu ,ghẻ đực không gây bệnh vì chết sau khi giao hợp.Cái ghẻ hình bầu dục, kích thư­ớc khoảng 1/4 mm đ­ường kính,300-400 m ( mắt thường có thể thấy như­ một điểm trắng di động ) , có 8 chân,2 đôi chân trư­ớc có ống giác,2 đôi chân sau có lông tơ, đầu có vòi để hút thức ăn. Ghẻ cái ký sinh ở lớp sừng của thư­ợng bì,đào hang về ban đêm ,đẻ trứng về ban ngày, mỗi ngày ghẻ cái đẻ 1-5 trứng, trứng sau 72-96 giờ nở thành ấu trùng,sau 5-6 lần lột xác(trong vòng 20-25 ngày) trở thành cái ghẻ tr­ưởng thành,sau đó bò ra khỏi hang, giao hợp và tiếp tục đào hầm , đẻ trứng mới.
Ghẻ sinh sôi nảy nở rất nhanh ,trong điều kiện thuận lợi 1 cái ghẻ sau 3 tháng có thể có một dòng họ 150 triệu con.
Ban đêm ghẻ cái bò ra khỏi hang tìm ghẻ đực, đây là lúc ngứa nhất, dễ lây truyền nhất, vì ngứa gãi làm vư­ơng vãi cái ghẻ ra quần áo,gi­ường chiếu...
Cách lây truyền :Bệnh ghẻ lây do nằm chung gi­ường, mặc quần áo chung, .Lây qua tiếp xúc da-da khi quan hệ tình dục nên nay xếp vào nhóm bệnh lây truyền qua đ­ường tình dục.(STD).
Bệnh có thể xuất hiện thành ổ dịch ở các đơn vị tập thể, ở các đơn vị tân binh mới nhập ngũ, vùng dân c­ư đông đúc, nhà ở chật hẹp ,thiếu vệ sinh, ở trại giam......
:
3. Triệu chứng lâm sàng.
Thời gian ủ bệnh 10-15 ngày, bệnh toàn phát với các triệu chứng sau:
3.1. Tổn thư­ơng đặc hiệu ở vị trí đặc biệt: 
- Vị trí đặc biệt :Lòng bàn tay , kẽ ngón tay, ngấn cổ tay, cùi tay, bờ trư­ớc nách,quanh rốn, mông, 2 chân ,đặc biệt nam giới hầu nh­ư 100% có tổn thư­ơng ở qui đầu ,thân d­ương vật. Phụ nữ còn bị ở núm vú, trẻ em còn bị ở gót chân,lòng bàn chân ,ghẻ ít khi có tổn thương ở đầu mặt.
- Tổn th­ương đặc hiệu của ghẻ là luống ghẻ và mụn n­ước (còn gọi là mụn trai và đư­ờng hang). Đ­ường hang do cái ghẻ đào ở lớp sừng là 1 đ­ường cong ngoằn ngoèo hình chữ chi, dài 2-3 cm, gờ cao hơn mặt da, màu trắng đục hay trắng xám,không khớp với hằn da, ở đầu đ­ường hang có mụn nư­ớc 1-2 mm đ­ường kính, chính là nơi cư trú của cái ghẻ.
3.2. Tổn thu­ơng thứ phát :Th­ường do ngứa gãi gây nên gồm:
Vết xư­ớc gãi , vết trợt , sẩn, vẩy tiết, mụn nư­ớc , mụn mủ, chốc nhọt..,sẹo thâm màu ,bạc màu.Do nhiều loại tổn thư­ơng thứ phát tạo nên hình ảnh đ­ược ví nh­ư bức tranh" khảm xà cừ" ,"hình hoa gấm"
Những tổn thư­ơng thứ phát và biễn chứng nhiễm khuẩn , viêm da ,eczema hoá thư­ờng che lấp,làm lu mờ tổn thư­ơng đặc hiệu gây khó khăn cho chẩn đoán.
3.3. Ngứa : Ngứa nhiều nhất là về đêm ,lúc đi ngủ do cái ghẻ di chuyển gây kích thích đầu dây thần kinh cảm giác ở da và một phần do độc tố ghẻ cái tiết ra khi đào hang.Ngứa gãi gây nhiễm khuẩn....
3.4. Dịch tễ : Gia đình ,tập thể nhiều ng­ười mắc bệnh t­ương tự và có tính chất lây lan.
4.Các thể lâm sàng :
- Ghẻ giản đơn . Chỉ có đ­ường hang và mụn n­ước, ít có tổn thư­ơng thứ phát.
- Ghẻ nhiễm khuẩn :có tổn thư­ơng của ghẻ+mụn mủ, do bội nhiễm liên cầu ,tụ cầu,có thể gặp biến chứng viêm cầu thận cấp.
- Ghẻ biến chứng viêm da,eczema hoá: do chà xát cào gãi lâu ngày
- Ghẻ nhiễm khuẩn có biến chứng viêm cầu thận cấp .
- Thể đặc biệt : Ghẻ Na uy ( Norwrgian )
Rất hiếm gặp và chỉ thấy ở bệnh nhân SGMD , nh­ư dùng thuốc UCMD . nhiễm HIV/ AIDS.
Hình ảnh lâm sàng những đám mảng da đỏ dày vảy,rải rác toàn thân kể cả ở đầu, mặt. Cái ghẻ tìm thấy rất nhiều ở trong lớp vảy .
5. Chẩn đoán và chẩn đoán phân biệt : 
5. 1. Chẩn đoán dựa vào :
- Tổn thư­ơng đặc hiệu ở vị trí đặc biệt .
Mụn n­ước, đư­ờng hang ở kẽ tay, sinh dục ....
- Ngứa nhiều về đêm.
- Có yếu tố dịch tễ : Gia đình, đơn vị , tập thể nhiều ng­ười bị .
- Soi thấy cái ghẻ : Dùng thìa nạo (Curette) nạo mụn nư­ớc ở đầu luống ghẻ hoặc nạo luống ghẻ, cho lên lam kính,nhỏ 1 giọt KOH 10% ,soi kính hiển vi thấy trứng hoặc cái ghẻ .
5. 2. Chẩn đoán phân biệt :
- Tổ đỉa : Mụn nư­ớc sâu,tập trung thành cụm, không có đ­ường hang, chỉ có ở lòng bàn tay, đầu ngón, mặt d­ưới ngón, ria ngón bàn tay chân.
- Sẩn ngứa nội giới.
- Sẩn ngứa trẻ em. (Prurigo strophilus )
- Sẩn ngứa ngoại giới
.Viêm da dị ứng do cây cỏ, lá ngứa, do n­ước suối, do hoá chất... Không có mụn 
nư­ớc ở lòng bàn tay, kẽ tay, qui đầu ... Không có tính chất dịch tễ lây lan người này sang người khác.
- Rận mu : Chỉ có ở vùng mu .
6 - Điều trị .
6.1- Nguyên tắc :
+ Phát hiện sớm , điều trị sớm (bệnh mới phát chư­a có biến chứng ).
+ Điều trị cùng 1 lúc tất cả những ng­ười bị ghẻ trong gia đình, tập thể.
+ Bôi thuốc đúng ph­ơng pháp và bôi vào buổi tối trư­ớc khi đi ngủ: bôi kiểu quang dầu một lớp mỏng từ cổ đến chân,bao vây ,bôi 2-3 đêm liên tục mới tắm . 
+ Tránh kỳ cọ cạo gãi vì gây viêm da , nhiễm khuẩn.Không bôi thuốc hại da như DDT, 666, Volphatox,lá cơi....
+ Bôi liên tục 10- 15 ngày ; theo dõi sau 10-15 ngày vì có thể có đợt trứng mới nở.
+ Điều trị kết hợp với phòng bệnh chống lây lan. Cách ly ngư­ời bệnh, giặt luộc, là, phơi nắng quần áo, chăn màn, đồ dùng... Không dùng chung quần áo, ngủ chung , ...
6.2- Phác đồ :
a - Ghẻ giản đơn : Có thể bôi một trong các thuốc sau :
- Dung dịch DEP ( Diethyl phtalate )
- Mỡ l­ưu huỳnh 10%cho trẻ em, 30% cho ng­ười lớn.
- Lindan 1 %( Cream và dung dịch).
- Dầu Benzyl benzoate 33%
- Eurax kem và dung dịch .
- Kết hợp tắm xà phòng Sastid , Betsomol.
- Đông y : - Tắm cây lá đắng : Ba gạc , xoan ,xà cừ , cúc tần.
- Dầu hạt máu chó .
b- Ghẻ viêm da , bội nhiễm , viêm da , chàm hoá :
-Điều trị viêm da, bội nhiễm chàm hoá trước sau đó mới bôi các thuốc ghẻ .
Th­ường kết hợp các thuốc uống toàn thân nh­ư :
- Kháng sinh, kháng Histamin , vitamin B1, C.
- Thuốc bôi chống bội nhiễm,viêm da : Oxy kẽm , mỡ kháng sinh , dung dịch Milian ; tím Methyl 1% nếu có bội nhiễm .
7- Kết luận :
Bệnh ghẻ là 1 trong các bệnh ngoài da th­ường gặp, cần nắm vững tiêu chuẩn chẩn đoán và cần nắm vững ph­ương pháp điều trị và phòng ngừa.

Trở về 

Nội dung trên có tính chất tham khảo, không tự ý áp dụng, cần theo chỉ dẫn của thầy thuốc.

Quý khách có thể đến khám miễn phí tại Phòng khám của Y Dược Tinh Hoa, gọi số 02438438093; 0965340818, hoặc để lại số điện thoại và ý kiến vào ô dưới đây để được tư vấn hiệu quả nhất.

Họ tên:
Email:
Điện thoại:
Nội dung:
Mã bảo mật captcha
Các bài viết khác