TIỀN LIỆT TUYẾN VIÊM         

(Tiền Liệt Tuyến Viêm - - Prostatitis)               

 

 

Đại cương

Là một bệnh thuộc nam khoa

Viêm tiền liệt tuyến là bệnh rất thường gặp ở tuổi thành niên, có phân ra cấp và mạn tính. Viêm tuyến tiền liệt cấp có triệu chứng tiểu nhiều lần, tiểu gấp, tiểu đau, kèm theo sốt, thuộc chứng Nhiệt lâm. Viêm tuyến tiền liệt mạn biểu hiện chủ yếu là cảm giác khó chịu vùng bụng dưới, vùng hội âm, tinh hoàn, đau vùng dưới thắt lưng, tiểu nhiều lần, niệu đục trắng, thuộc phạm trù chứng tinh trọc, lao lâm.

Trên lâm sàng gặp nhiều chứng mạn tính.

Nguyên Nhân

Theo YHHĐ thì viêm tuyến tiền liệt thường là thứ phát của các chứng viêm niệu đạo, viêm tinh nang, viêm mào tinh hoàn hoặc viêm các vùng lân cận trực tràng. Vi khuẩn gây bệnh thường là các loại tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn, trực khuẩn đại trường và trực khuẩn loại bạch hầu. Những yếu tố dẫn đến bệnh thường là cơ thể cảm lạnh, rượu chè quá mức, chấn thương vùng hội âm, phòng dục quá độ v v…

Theo YHCT, viêm tuyến tiền liệt cấp là do cảm nhiễm độc tà, thấp nriệt hạ chú gây kinh lạc tắc, khí huyết ứ trệ, bàng quang khí hóa rối loạn. Viêm tuyến tiền liệt mạn là do phòng dục quá độ làn tổn thương tinh khí gây nên thận khí suy yếu, thấp nhiệt tà xâm lấn, hoặc do ngày thường rượu chè quá mức làm cho Tỳ Vị bị tổn thương, thấp nhiệt sinh ra ở bên trong, dồn xuống dưới khiến cho kinh lạc bị trở, khí huyết ứ trệ gây nên

 

Triệu Chứng Lâm Sàng

+ Viêm Tuyến Tiền Liệt Cấp: Phát bệnh cấp, đột nhiên xuất hiện tiểu nhiều lần, tiểu gấp, tiểu đau, bệnh nặng thì tiểu có máu, sau tiểu có nhỏ giọt, kèm theo các triệu

chứng như sốt sợ lạnh, đau đầu và thân mình. Bệnh nhân có cảm giác vùng hội âm đầy tức đau trụy xuyên vùng cùng cụt, dương vật và phía trong đùi. Khám đường hậu môn phát hiện tuyến tiền liệt sưng to đầy, ấn đau. Nước tiểu có nhiều hồng cầu, bạch cầu, dịch tuyến tiền liệt có mủ (tế bào mủ).

+ Viêm Tuyến Tiền Liệt Mạn Tính: Triệu chứng đa dang, thường có các biểu hiện sau :

. Tiểu không thông lợi, tiểu nhiều lần, tiểu gấp, tiểu đau, tiểu xong nhỏ giọt, cảm giác còn muốn tiểu, niệu đạo ngứa, chảy chất dịch trắng đục, có lúc tiểu ra máu hoặc lẫn tinh dịch (hiện tượng bao tinh viêm).

. Đau âm ỉ vùng hội âm, trực tràng xuyên vùng cùng cụt, bên trong đùi và bụng dưới.

. Giảm tình dục, di tinh, tảo tinh, tiết tinh, liệt dương.

. Tinh thần suy nhược, mất ngủ, váng đầu, chóng mặt, mệt mỏi, u uất...

Kiểm tra trực tràng phát hiện tuyến tiền liệt to cứng, mặt trơn hoặc có cục cứng, to nhỏ không bình thường, ấn đau, có thể nhỏ do xơ cứng. Kiểm tra dịch tuyến tiền liệt có nhiều bạch cầu.

 

Chẩn Đoán Phân Biệt

1. Viêm đường tiểu: kiểm tra nước tiểu bằng kính hiển vi và trực tràng để phân biệt.

2. Lao Tuyến Tiền Liệt: triệu chứng lâm sàng không rõ rệt, sờ tuyến tiền liệt thường có cục, có triệu chứng tiểu ra máu từng đợt và có tiền sử bệnh lao.

3. Ung Thư Tuyến Tiền Liệt: khám dịch tuyến tiền liệt phát hiện tế bào ung thư hoặc sinh thiết phân biệt.

 

Điều trị

1.      Thấp nhiệt hạ chú:

Triệu chứng : Tiểu nhiều lần, tiểu gấp, tiểu đau, đường tiểu có cảm giác nóng bỏng, nước tiểu vàng đục, đau vùng hội âm, chất lưỡi đỏ, rêu vàng, mạch Hoạt Sác hoặc Nhu Sác. Thường gặp trong viêm tuyến tiền liệt cấp hoặc mạn tính cấp diễn.

Điều trị: Thanh nhiệt, lợi thấp, giải độc.

Phương thuốc : Dùng bài Long đởm tả can thang hợp Tỳ giải phân thanh ẩm gia giảm.

Long đởm tả can thang		Hoàng cầm	8-16	Chi tử	8-16	Qui đầu	8-16
Sài hồ	4-12	Mộc thông	4-8	Cam thảo	4-8	Sinh địa	12-20
Long đởm thảo	2-8	Sa tiền	12-20	Trạch tả	8-16	Cam thảo	6
Tỳ giải	20	ô dược	20	Ich trí nhân	20	Bạch linh	20

2.Khí huyết ứ trệ:

Triệu chứng : Đau âm ỉ vùng hội âm, bụng dưới, tuyến tiền liệt sờ thấy nhỏ cứng, cảm giác đau trụy tinh hoàn hoặc tiểu ra máu, nước tiểu có lẫn tinh dịch, lưỡi tím, mạch Trầm Sáp.

Điều trị: Hoạt huyết, hóa ứ, lý khí, đạo trệ.

Phương thuốc : Dùng bài Tiền Liệt Tuyến Viêm Thang.

		Đan sâm		Nhũ hương		Một dược
Bạch chỉ		Trạch tả		Xích thược		Vương bất LH
Bồ công anh		Đào nhân		Hồng hoa		Thanh bì
Xuyên luyện tử		Tiểu hồi

3.Âm Hư Hỏa Vượng:

Triệu chứng : Lưng gối nhức mỏi, hoa mắt, chóng mặt, mất ngủ, di tinh, liệt dương, người gầy, miệng khô, họng khô, lưỡi đỏ, ít rêu, mạch Tế Sác.

Điều trị: tư dưỡng thận âm, thanh dư nhiệt. Dùng bài Tri Bá Địa Hoàng Thang.

4.Thận Dương Hư:

Triệu chứng: sắc mặt tái nhợt, lưng gối lạnh, liệt dương, tảo tinh, tiết tinh.

Điều trị: ôn bổ thận dương.

 Phương thuốc: Dùng bài Quế Phụ Bát Vị Hoàn.

Bát vị hoàn		Thục địa	24	Hoài sơn	12	Đan bì	9
Bạch linh	9	Trạch tả	10	Sơn thù	15	Nhục quế	4-8
Phụ tử	8